SGK İşten Çıkış Kodları
İçerik
İşten Çıkış Kodları Nedir?
İşten çıkış kodları, bir işçinin işten ayrılma nedenini belirlemek için kullanılan özel kodlardır. Bu kodlar, işverenlerin ve Sosyal Güvenlik Kurumu’nun (SGK) işçinin işten ayrılma durumunu ve haklarını doğru bir şekilde değerlendirmesine yardımcı olur. İşten çıkış kodları, işçi ile işveren arasındaki iş sözleşmesinin sona erme nedenini net bir şekilde tanımlar ve bu nedenlere bağlı olarak işçinin haklarını belirler.
SGK İşten Çıkış Kodu Nedir ve Neden Önemlidir?
SGK İşten Çıkış Kodları, işten ayrılan bir işçinin durumunu belirlemek için kullanılan bir kod sistemidir. Bu kodlar, işçinin hangi koşullarda işten ayrıldığını gösterir ve işçinin SGK ile ilişkisini sonlandırırken işveren tarafından bildirilir.
İşten Çıkış Kodlarının doğru bir şekilde seçilmesi önemlidir çünkü bu kodlar işçinin kıdeme bağlı haklarını, işsizlik ödeneği alıp alamayacağını ve diğer sosyal güvence avantajlarını etkiler. Yanlış bir kod seçimi işçiyi veya işvereni mağdur edebilir ve gereksiz hukuki sorunlara yol açabilir.
İşten Çıkış Kodları
SGK İşten Çıkış Kodları ve İşçinin Hakları
SGK İşten Çıkış Kodlarına göre işçinin hakları şu şekildedir:
1- İşveren Tarafından Deneme Süresi İçinde İş Sözleşmesinin Sonlandırılması: İş Kanunu’nun 15. maddesi, işçi ve işveren arasında en fazla 2 aylık deneme süresi belirlenmesine olanak tanır. Toplu iş sözleşmeleriyle bu süre 4 aya kadar uzatılabilir. Deneme süresi içinde işveren veya işçi, herhangi bir bildirim süresine veya tazminata gerek olmaksızın iş sözleşmesini sonlandırabilir. Eğer işveren, deneme süresi içinde veya sonunda iş sözleşmesini sonlandırırsa, SGK çıkış kodu olarak bu kod seçilir. Bu durumda işçi işsizlik maaşı alamaz.
2- İşçi Tarafından Deneme Süresi İçinde İş Sözleşmesinin Sonlandırılması: İşçi, deneme süresi içinde veya sonunda iş sözleşmesini sonlandırırsa, İşten Çıkış Kodları içerisinden bu kod seçilir. Bu durumda işçiye tazminat ödenmez ve işsizlik maaşı alamaz.
3- Belirsiz Süreli İş Sözleşmesinin İşçi Tarafından Feshi (İstifa): İşçi, belirsiz süreli iş sözleşmesini sonlandırırsa ve herhangi bir neden belirtilmemişse, İşten Çıkış Kodları içerisinden bu kod seçilir. Ancak (23), (24) veya (25) numaralı kodlarda belirtilen nedenlerden biri varsa, ilgili kodlar seçilir. (3) numaralı kod seçildiğinde işçi işsizlik maaşı alamaz.
4- Belirsiz Süreli İş Sözleşmesinin İşveren Tarafından Haklı Neden Bildirilmeden Feshi: İşveren, belirsiz süreli iş sözleşmesini haklı bir neden bildirmediyse ve işçinin kıdeme bağlı hakları ödenmiyorsa, bu durumda bu kod seçilir ve işçi işsizlik maaşı alabilir.
5- Belirli Süreli İş Sözleşmesinin Sona Ermesi: İş sözleşmesi belirli süreliyse ve süre dolunca otomatik olarak sona eriyorsa, İşten Çıkış Kodları içerisinden bu kod seçilir ve işçi işsizlik maaşı alabilir.
8- Emeklilik veya Toplu Ödeme Nedeniyle İşten Ayrılma: İşçi, emeklilik aylığı veya toplu ödeme nedeniyle işten ayrılıyorsa, bu kod seçilir. Normal emeklilik durumunda (8) kodu kullanılırken, malulen emeklilik durumunda (9) kodu kullanılır. Engelli raporuyla erken emeklilik durumunda da (8) kodu kullanılır. Bu kodla çıkış yapılırsa, kıdeme bağlı haklar ödenir, ancak işsizlik maaşı alınamaz.
9- Malulen Emeklilik Nedeniyle İşten Ayrılma: %60 veya daha fazla iş göremezlik raporu alan işçi, prim günü şartını yerine getirirse malulen emekli olabilir. Bu durumda (9) kodu seçilir ve işçi kıdeme bağlı haklarını alabilir, ancak işsizlik maaşı alamaz.
10- Ölüm: İşçinin vefatı durumunda bu kod kullanılır.
11- İş Kazası Sonucu Ölüm: İşçinin ölümü iş kazası sonucu meydana gelirse, bu kod seçilir. Ancak iş kazasının işle ilgili olup olmadığı belirsizse (10) kodu kullanılır.
12- Askerlik: İşçi askerlik görevi nedeniyle işten ayrılıyorsa, bu kod seçilir. Bu durumda işçi işsizlik maaşı alamaz.
13- Kadın Çalışanın Evlenmesi: Kadın işçi, evlilik nedeniyle iş sözleşmesini sonlandırırsa, bu kod seçilir. Ancak kadın işçi bu kodla çıkış yaparsa işsizlik maaşı alamaz.
14- Emeklilik İçin Yaş Dışındaki Şartların Tamamlanması: İşçi, emeklilik için gerekli prim günü ve sigortalılık süresini tamamlamışsa ve SGK’dan alınan belgeyi işverene sunmuşsa, işten ayrılabilir ve kıdem tazminatını alabilir. Bu durumda bu kod seçilir, ancak işçi işsizlik maaşı alamaz.
15- Toplu İşçi Çıkarma: İşveren, İş Kanunu’nun 29. maddesi gereği toplu olarak işçi çıkarıyorsa, bu kod kullanılır. Bu kodla çıkan işçiler, diğer şartları sağlarsa işsizlik maaşı alabilirler.
16- İşyeri İçinde İşçinin Nakli: Aynı işverene ait farklı işyerleri arasında işçinin nakledilmesi durumunda bu kod kullanılır.
17- İşyerinin Kapanması: İşyerinin herhangi bir nedenle kapanması ve faaliyetin sona ermesi durumunda bu kod kullanılır. Bu durumda işçiler işsizlik maaşı alabilirler.
18- İşin Sona Ermesi: Belirli bir projenin veya üretimin tamamlanması ile iş sona eriyorsa, bu kod kullanılır. Bu durumda işçiler işsizlik maaşı alabilirler.
19- Mevsim Bitimi: Mevsimlik işlerde mevsim sonunda işçilerin çıkarılması ancak aynı mevsimde tekrar işe alınacaklarsa bu kod kullanılır. Aksi takdirde (4) kodu kullanılır.
20- Kampanya Bitimi: Bazı işyerlerinde kampanya dönemi sonunda işçilere çıkış verilir, ancak bir sonraki kampanyaya kadar iş sözleşmesi askıda kalır. Bu durumda bu kod kullanılır. Eğer çıkış verilen işçiler bir sonraki kampanyada işe alınmayacaksa (4) kodu kullanılır.
21- Statü Değişikliği: İşçi, işverenin işyerine ortak olursa ve statü değişikliği gerektiriyorsa, bu durumda bu kod kullanılır.
22- Diğer Nedenler: İşçinin çıkış nedeni yukarıdaki kodlara uymuyorsa, bu kod kullanılır. Ancak bu durumda işçi işsizlik maaşı alamaz.
23- İşçi Tarafından Zorunlu Nedenle İş Sözleşmesinin Sonlandırılması: İşyerinde işin durmasını gerektiren zorlayıcı nedenler ortaya çıkarsa, işçi iş sözleşmesini sonlandırabilir. Bu durumda işçi işsizlik maaşı alabilir.
24- İşçi Tarafından Sağlık Nedeniyle İş Sözleşmesinin Sonlandırılması: İşçi, sağlık nedeniyle iş sözleşmesini sonlandırırsa, bu kod kullanılır. Sağlık sorunu raporla belgelenmelidir. Bu durumda işçi işsizlik maaşı alabilir.
25- İşçi Tarafından İşverenin Ahlak ve İyi Niyet Kurallarına Aykırı Davranışı Nedeniyle İş Sözleşmesinin Sonlandırılması: İşçi, işverenin ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırı davranışları nedeniyle iş sözleşmesini sonlandırırsa, bu kod kullanılır. Bu durumda işçi işsizlik maaşı alabilir.
26- Disiplin Kurulu Kararıyla İş Sözleşmesinin Sonlandırılması: İşçinin iş sözleşmesi disiplin soruşturması ve Disiplin Kurulu Kararı ile sonlandırılırsa, bu kod kullanılır. İşçi işsizlik maaşı alamaz.
27- İşveren Tarafından Zorunlu Nedenler ve Tutukluluk Nedeniyle İş Sözleşmesinin Sonlandırılması: İşçinin çalışmasını engelleyen zorlayıcı bir neden veya tutukluluk durumu varsa, işveren iş sözleşmesini sonlandırabilir. Bu durumda bu kod kullanılır ve işçi işsizlik maaşı alabilir.
28- İşveren Tarafından Sağlık Nedeniyle İş Sözleşmesinin Sonlandırılması: İş Kanunu’nun 25. maddesinde belirtilen sağlık nedenleriyle işveren iş sözleşmesini sonlandırırsa, bu kod kullanılır. İşçi bu durumda işsizlik maaşı alabilir.
29- İşveren Tarafından İşçinin Ahlak ve İyi Niyet Kurallarına Aykırı Davranışı Nedeniyle İş Sözleşmesinin Sonlandırılması: İş Kanunu’nun 25/II maddesi kapsamında işçinin ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırı davranışı nedeniyle işveren iş sözleşmesini sonlandırırsa, bu kod kullanılır. Bu durumda işçi işsizlik maaşı alamaz.
30- Vize Süresinin Bitimi: İş sözleşmesi, üçüncü bir kurum veya kuruluşun vizesine bağlıysa ve vize süresi sona ermişse, bu kod kullanılır. Ancak vize sonrasında işe alınmayacaksa (4) kodu kullanılır.
31- Borçlar Kanunu, Sendikalar Kanunu, Grev ve Lokavt Kanunu Kapsamında İşçinin İstek ve Kusuru Dışında Sonlandırılması: İşçi, kanunların işverene verdiği sonlandırma yetkisi nedeniyle kendi isteği dışında işten çıkarılmışsa, bu kod kullanılır. Bu durumda işçi işsizlik maaşı alabilir.
32- 4046 Sayılı Kanunun 21. Maddesine Göre Özelleştirme Nedeniyle Sonlandırma: Özelleştirilen bir iş yerinden çıkarılan işçi için İşten Çıkış Kodları içinden bu kod kullanılır. İşçi işsizlik maaşı alabilir.
33- Gazeteci Tarafından İş Sözleşmesinin Sonlandırılması: Basın Mesleğinde Çalışanlarla Çalıştıranlar Arasındaki Münasebetlerin Tanzimi Hakkında Kanunun 7. ve 11. maddelerine göre gazeteci tarafından iş sözleşmesi sonlandırılırsa, bu kod kullanılır. Gazeteci işsizlik maaşı alabilir.
34- İşyerinin Devri, İşin veya İşyerinin Niteliğinin Değişmesi Nedeniyle Sonlandırma: İşçinin çıkarılma sebebi işyerinin devri veya işin/işyerinin niteliğinin değişmesi ise, bu kod kullanılır. İşçi işsizlik maaşı alabilir.
36- Olağanüstü Hal (OHAL) veya Kanun Hükmünde Kararnameler (KHK) Kapsamında Sonlandırma: 21 Temmuz 2016’dan itibaren başlayan Olağanüstü Hal uygulaması çerçevesinde bazı işyerleri kapatıldı. Bu işyerlerinden çıkarılan işçiler için bu kod kullanılır. İşçi işsizlik maaşı alabilir.
37- KHK ile Kamu Görevinden Çıkarma: Kamu görevlisi olan bir kişi, Kanun Hükmünde Kararnameler (KHK) ile kamu görevinden çıkarıldığında İşten Çıkış Kodları içinden bu kod kullanılır. İşsizlik maaşı alamaz.
38- Doğum Nedeniyle İşten Ayrılma: İşçi, doğum nedeniyle işten ayrılıyorsa bu kod kullanılır. İşsizlik maaşı alamaz.
39- 696 KHK ile Kamu İşçiliğine Geçiş: 696 sayılı KHK ile kamu işçisi olarak atanacak bir kişi, önceki işinden ayrıldığında bu kod kullanılır. İşsizlik maaşı alamaz.
40- 696 KHK ile Kamu İşçiliğine Geçilememesi Sebebiyle Çıkış: 696 sayılı KHK ile kamu işçisi olamayan bir kişi, önceki işinden ayrıldığında İşten Çıkış Kodları içinden bu kod kullanılır. İşsizlik maaşı alabilir.
42- İş Sözleşmesinin Esaslı Noktalarından Birinin Sağlanamaması: İşçi, iş sözleşmesinin yapıldığı sırada sözleşmenin esaslı noktalarından birini sağlayamadığını iddia ederse ve bu iddia gerçek dışı ise bu kod kullanılır. İşsizlik maaşı alamaz.
43- Şeref ve Namusa Aykırı Davranış: İşçi, işveren veya işverenin aile üyelerine şeref ve namuslarına dokunacak sözler veya davranışlarda bulunursa İşten Çıkış Kodları içinden bu kod kullanılır. İşsizlik maaşı alamaz.
44- Cinsel Taciz: İşçi, işverenin başka bir işçisine cinsel tacizde bulunursa bu kod kullanılır. İşsizlik maaşı alamaz.
45- Sataşma ve Madde Kullanımı: İşçi, işverene, işverenin aile üyelerine veya diğer işçilere sataşır, işyerine sarhoş veya uyuşturucu madde etkisi altında gelirse veya bu maddeleri kullanırsa İşten Çıkış Kodları içinden bu kod kullanılır. İşsizlik maaşı alamaz.
46- Güveni Kötüye Kullanma ve Hırsızlık: İşçi, işverenin güvenini kötüye kullanır, hırsızlık yapar veya işverenin meslek sırlarını ifşa ederse İşten Çıkış Kodları içinden bu kod kullanılır.
47- Hapis Cezası: İşçi, iş yerinde yedi günden fazla hapis cezası alırsa ve ceza ertelenmezse bu kod kullanılır. İşsizlik maaşı alamaz.
48- İzin Almaksızın Devamsızlık: İşçi, işverenden izin almadan veya haklı bir sebep olmaksızın ardı ardına iki iş günü veya bir ay içinde iki defa herhangi bir tatil gününden sonraki iş günü veya bir ayda üç iş günü işe devam etmezse bu kod kullanılır.
49- Görevlerin İhmal Edilmesi: İşçi, yapmakla ödevli olduğu görevleri hatırlatıldığı halde yapmamakta ısrar ederse bu kod kullanılır. İşsizlik maaşı alamaz.
50- İş Güvenliğini Tehlikeye Düşürme ve Hasar Verme: İşçi, kendi isteği veya savsaması nedeniyle işin güvenliğini tehlikeye düşürür, iş yerinin malı olan veya elinde bulunan makineleri, tesisatı veya diğer eşyayı otuz günlük ücretinin tutarını ödeyemeyecek kadar hasar verirse bu kod kullanılır. İşsizlik maaşı alamaz.
Sonuç
İşten Çıkış Kodları, işçinin işten ayrılma nedenini ve bu nedenlere bağlı olarak sahip olduğu hakları belirlemek için kullanılır. İşverenlerin ve işçilerin bu kodları doğru bir şekilde anlamaları ve uygulamaları önemlidir, çünkü yanlış bir kod seçimi işçi veya işveren için olumsuz sonuçlara yol açabilir. İşçiler işten ayrıldıklarında bu kodları göz önünde bulundurarak haklarını koruyabilirler. Eğer İşten Çıkış Kodları içinden İşsizlik Maaşı alabileceğin bir kod ile işten çıkarıldıysanız İşsizlik Maaşı Başvurusu Nasıl Yapılır ? konumuzu okuyabilir ve İşsizlik Maaşı Hesaplama aracımızı kullanarak ne kadar ücret alacağınızı hesaplayabilirsiniz.